Stervensfase en terminale fase

De stervensfase maakt deel uit van de terminale fase, de periode waarin het levenseinde dichterbij komt. Deze terminale fase duurt meestal twee tot drie maanden, maar kan korter of langer zijn. De stervensfase kan enkele dagen tot een week duren.  Elke stervensfase verloopt uniek en vraagt om een individuele benadering.

Comfortabele zorg

In deze fase is het essentieel dat de persoon met dementie goede zorg krijgt en zich zo comfortabel mogelijk voelt. Als zorgprofessional richt je je op het minimaliseren van pijn en ongemak. Dit biedt ruimte voor naasten en hun dierbare om in rust de laatste momenten samen door te brengen. Zorg ook voor ondersteuning van de familie en vrienden, zodat zij zich gesteund voelen in deze zware periode.

Wensen

Eerder gemaakte afspraken over de wensen van de persoon met dementie kunnen nu houvast bieden. Denk aan afspraken over verzorging, wie aanwezig mag zijn en welke medische handelingen wel of niet gewenst zijn. Als professional is het belangrijk om deze wensen centraal te stellen in de zorgplanning en te zorgen voor duidelijke communicatie met betrokkenen.

Bij jonge mensen met dementie kunnen wensen in de loop van de tijd veranderen. Het is belangrijk om flexibel te blijven en de persoon met dementie altijd ruimte te geven om voorkeuren kenbaar te maken. Zorg samen met andere zorgverleners dat de omgeving zo rustig en prettig mogelijk blijft.

Spirituele wensen en levensvragen

Levensvragen en spirituele behoeften spelen vaak een grote rol in deze fase, vooral bij jonge mensen met dementie. Als zorgprofessional kun je een geestelijk verzorger inschakelen om de persoon met dementie en hun naasten te ondersteunen. Zij kunnen helpen bij gesprekken over zingeving, angsten en levensvragen. Daarnaast kunnen speciaal getrainde vrijwilligers waardevolle ondersteuning bieden.

Afscheid en verdriet

Het afscheid nemen van een jonge persoon met dementie is vaak extra zwaar voor de naasten. Vaak waren er nog veel plannen en moeten mantelzorgers de zorg combineren met werk of opvoeding. Als zorgprofessional kun je mantelzorgers ondersteunen bij het omgaan met de veranderende relatie, waarin zij naast partner, kind of vriend(in) ook verzorger zijn geworden.

Stimuleer mantelzorgers om steun te zoeken in persoonlijke gesprekken, rituelen of activiteiten die het afscheid nemen helpen vormgeven. Dit kan hen, evenals kinderen in het gezin, helpen bij hun rouwverwerking. Adviseer hen ook om te genieten van kleine, waardevolle momenten, zoals een glimlach, een aanraking of samen naar muziek luisteren.

Soms beseft de persoon met dementie zelf dat het einde nadert, maar door de ziekte is dat niet altijd het geval. Dit kan voor naasten moeilijk zijn, maar het kan ook rust geven als de persoon minder angst of verdriet ervaart.

Gezondheidsproblemen

In het laatste stadium van dementie ontstaan vaak gezondheidsproblemen. Bij jonge mensen met dementie zijn lichamelijke problemen vaak minder uitgesproken doordat het lichaam doorgaans sterker is, maar mentale klachten zoals onrust, angst en somberheid kunnen prominent aanwezig zijn. Als zorgprofessional is het belangrijk om deze klachten tijdig te signaleren en te behandelen.

Slikproblemen en moeite met eten of drinken komen vaak voor. Deze problemen kunnen leiden tot ondervoeding, uitdroging of infecties zoals longontsteking. Zorg voor een goed afgestemd zorgplan dat gericht is op comfort en het voorkomen van ongemak. Bespreek mogelijke interventies met collega’s en naasten.

Bij jonge mensen met dementie kan het hart vaak langer sterk blijven, waardoor het stervensproces soms langer duurt. Dit kan emotioneel zwaar zijn voor de naasten. Zorg voor voldoende ondersteuning door het inzetten van multidisciplinaire teams en het bieden van praktische hulp.

Palliatieve sedatie

Wanneer pijn of onrust niet meer op andere manieren te verlichten is, kan palliatieve sedatie worden overwogen. Als zorgprofessional is het jouw verantwoordelijkheid om dit zorgvuldig met de betrokkenen te bespreken. Palliatieve sedatie wordt alleen toegepast als:

• Het sterven binnen twee weken wordt verwacht.
• De klachten niet op een andere manier behandeld kunnen worden.

Voorafgaand aan de sedatie bespreek je de situatie met de persoon met dementie (indien mogelijk) en met de naasten. Dit biedt een waardevol moment voor afscheid en belangrijke gesprekken. Na het toedienen van de medicatie kan de persoon niet meer reageren, maar deze momenten kunnen rust geven aan zowel de persoon met dementie als hun naasten.

Ondersteuning voor mantelzorgers

De stervensfase is een intense en emotionele tijd. Als zorgprofessional kun je een cruciale rol spelen in het bieden van praktische en emotionele ondersteuning aan mantelzorgers. Zorg voor duidelijke informatie, luister naar hun zorgen en help hen om de zorg vol te houden. Door samen te werken met andere zorgverleners, familie en vrienden kan een liefdevolle en waardige laatste fase worden geboden.